به گزارش جمهور پرس، در این وبینار که با هدف بیان شیوه‌های جدید مدیریت بحران برگزار شده بود، در ابتدا مبانی، اهداف و تمام برنامه تشریح شد تا شرکت کنندگان تصویر مناسبی از برگزاری این سلسله وبینارها داشته باشند. سخنرانی‌ها با تحلیل گزارش معتبر جهانی GAR و در خصوص خطرات و بحران‌هایی که دنیا را تهدید می‌کند و چالش‌های موجود در سطوح جهان، سیستم و فرد و مدیران برای کاهش ناچیز خطر پذیری ارائه شد. همچنین هر سخنران با توجه به محور و موضوع، مقایسه‌ها و تحلیل‌های سیاستگزاری ملی و بین المللی را ارائه داد.
گفتنی است دبیر علمی این وبینار دکتر غلامرضا معصومی، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران بود. مبحث مقدمه‌ای بر تاب‌آوری سیستم‌ها در بلایا توسط دکتر کامران محمدی جانبازلوفر، دانشجوی دکترای تخصصی سلامت در بلایا و فوریت‌های دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، جهان در خطر توسط دکتر آرزو دهقانی، دکترای تخصصی سلامت در بلایا و فوریت‌های دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، خطرات سیستمیک، چالشی برای توسعه پایدار توسط سوگند ربانی، دانشجوی دکترای تخصصی آمایش سرزمین برنامه‌ریزی فضایی کیفیت محیط، تغییر در درک خطر توسط دکتر آیدین محمد ولی پور، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران، چرا سیستم‌ها فرصت‌ها و ظرفیت‌ها را نادیده می‌گیرند؟ توسط دکتر زهرا اسکندری، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی البرز، چگونه انتخاب‌های انسانی باعث آسیب پذیری و قرار گرفتن در معرض خطر می شود؟ توسط دکتر آروین برزنجی، دانشجوی دکترای تخصصی سلامت در بلایا و فوریتها دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی ارائه شد.
دکتر «غلامرضا معصومی»؛ عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران و دبیر علمی اولین نشست تخصصی تازه‌های مدیریت بحران، با تاکید بر گزارش جهانی GAR هدف کلی این نشست را ارتقای سطح آگاهی در زمینه تازه‌های مدیریت بحران بیان کرد و گفت: این وبینار اولین نشست تخصصی در خصوص تازه‌های مدیریت بحران است که به تشریح تجارب سایر کشورها اسناد و گزارشات جدید حوزه مدیریت بحران و تحلیل درس آموخته‌ها پرداخت.
در این وبینار، در ابتدا مبانی، اهداف و تمام برنامه تشریح شد تا شرکت کنندگان تصویر مناسبی از برگزاری این سلسله وبینارها در زمینه مدیریت بحران داشته باشند. سخنرانی‌ها با تحلیل گزارش معتبر جهانی GAR و در خصوص خطرات و بحران‌هایی که دنیا را تهدید می‌کند و چالش‌های موجود در سطوح جهان، سیستم و فرد و مدیران برای کاهش ناچیز خطر پذیری ارائه شد. همچنین هر سخنران با توجه به محور و موضوع، مقایسه‌ها و تحلیل‌های سیاستگزاری ملی و بین المللی را ارائه داد.
«کامران محمدی جانبازلوفر» دانشجوی دکترای سلامت در بلایا و فوریت‌های دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در اینباره گفت: فصل اول گزارش ارزیابی جهانی در مورد کاهش خطرات بلایا (GAR) سال ۲۰۲۲، منتشر شده توسط دفتر سازمان ملل متحد برای کاهش خطرات بلایای طبیعی، یک مقدمه جامع به مفهوم تاب آوری سیستم‌ها ارائه می دهد و بر اهمیت ساختن سامانه‌های تاب آور برای مدیریت موثر خطرات بلایای طبیعی تأکید می کند. در این فصل، سامانه ای که توانایی مقاومت و سازگاری با رویدادهای مخرب را داشته و در عین حال قابلیت حفظ عملکردها و خدمات اساسی خود را دارد، به عنوان یک سامانه تاب آور تعریف شده است.
ارتباطات متقابل سیستم‌ها، حکمرانی موثر، پیش‌بینی و آمادگی، درک خطر برای چندین ریسک متفاوت، پذیرش پیچیدگی و تنوع خطرات، یادگیری از حوادث گذشته، نوآوری و خلاقیت، استفاده از منابع پشتیبان تقویت شده، هماهنگی و همکاری‌های برنامه ریزی شده، استفاده از سیستم‌های اطلاعاتی یکپارچه، مشارکت بخش‌های دولتی و بخش‌های خصوصی از جمله مواردی هستند که در ایجاد یک سیستم تاب آور در برابر بلایا دارای اهمیت می باشند.
دکتر «آرزو دهقانی»؛ دکترای تخصصی سلامت در بلایا و فوریتها، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید بهشتی در ادامه این وبینار افزود: رشد جمعیت و گسترش سکونتگاه‌ها به خصوص سکونتگاه‌های غیررسمی به دلیل افزایش مهاجرت به شهرها، افراد و زیرساخت‌های بیشتری را در معرض خطر حوادث و بلایا قرار می دهد. از سوی دیگرتغییرات آب و هوایی باعث افزایش تعداد و شدت رویدادهای مخاطره آمیز شده که در نهایت ما را با افزایش تعداد بلایا در دو دهه اخیر مواجه کرده است. افزایش حوادث و بلایا منجر به فقر، سو تغذیه، نابرابری‌های جنسیتی، مهاجرت و آسیب به امنیت غذایی می شود.
بر اساس اولویت‌ها و اهداف سند سندای، تعداد فوتی ناشی از حوادث تا حدودی کاهش یافته بود تا اینکه چالش جدید همه‌گیری کووید ۱۹ روند را افزایشی کرد، به طوری که از هر چهار نفر، به طور مستقیم یک نفر تحت تاثیر این بیماری قرار گرفته است. سال‌های زندگی از دست رفته بر اثر کووید-۱۹ در سال ۲۰۲۰ بیش از سه برابر میانگین سالانه سایر بلایای طبیعی در آسیا، آمریکا، آفریقا، اروپا و اقیانوسیه بود. با توجه به شرایط پیش گفت می بایست تمرکز قوی‌تری و بیشتری برای جلوگیری از ایجاد خطرات جدید، کاهش خطر موجود، ایجاد انعطاف‌پذیری بخش‌ها، بازیابی، بازسازی بهتر و ارتقا و به روزرسانی سیاست‌ها داشته باشیم. درک خطر مدیران و مردم در خصوص بلایا افزایش یافته و منابع مالی مناسبی برای مراحل مختلف چرخه کاهش خطر بلایا به خصوص آمادگی تخصیص یابد.
«سوگند ربانی»؛ دانشجوی دکتری آمایش سرزمین و کیفیت محیطی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران هم که در این وبینار حضور داشت افزود: اهداف توسعه پایدار یا اهداف جهانی، مجموعه‌ای از ۱۷ هدف جهانی به هم پیوسته است که به‌منظور ارائه طرحی برای دستیابی به آینده بهتر و پایدارتر برای همه، طراحی شده‌اند.
اهداف توسعه پایدار (sustainable development goals) که به عنوان اهداف جهانی نیز شناخته می شوند، در سال ۲۰۱۵ توسط سازمان ملل متحد به عنوان یک فراخوان جهانی جهت اقدام برای پایان دادن به فقر، حفاظت از کره زمین و تضمین اینکه تا سال ۲۰۳۰ همه مردم از صلح و رفاه برخوردار خواهند بود، تصویب شد.جهان با چالش‌های جدی منابع طبیعی و زیست محیطی مواجه است: مانند تغییرات آب و هوایی، کاهش آب شیرین، ماهیگیری بیش از حد اقیانوس‌ها، جنگل زدایی، آلودگی آب و هوا و تلاش برای تغذیه سیاره‌ای میلیاردی. از منظر محیط زیستی، پایداری در مورد مدیریت و حفاظت از منابع طبیعی، اکوسیستم‌ها، آب و هوا و جو زمین است تا نسل‌های کنونی و نسل‌های آینده زندگی مناسبی داشته باشند. کاهش آثار منفی بلایای طبیعی از طریق تقویت مدیریت اطلاعات حوادث و بلایا در آسیا و اقیانوسیه، تقویت توانایی‌ها و ظرفیت‌های فنی و سازمانی کشورها و سازمان‌های منطقه‌ای در زمینه مدیریت اطلاعات بلایا، کاهش خطرپذیری بلایا و اجرای چارچوب توافق سندای (این توافق اهداف و برنامه اقدام نخست را برای کاهش خطر در زمان وقوع بلایای طبیعی شناسایی می کند) در خصوص افزایش مقاومت پذیری در برابر بلایای طبیعی و کمک به تقویت همکاری‌ها و هماهنگی‌های منطقه‌ای میان کشورها و سازمان‌های منطقه‌ای در زمینه مدیریت اطلاعات بلایا همسو با توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورها و دستیابی به اهداف توسعه پهنه سرزمینی ماست .
دکتر «زهرا اسکندری»؛ دکترای تخصصی سلامت در بلایا و فوریتها، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی البرز گفت: ضرب المثل قدیمی “آنچه اندازه گیری می شود مدیریت می شود” با مدیریت ریسک بسیار مرتبط است. ارزیابی ریسک به طور سنتی از تجزیه و تحلیل داده‌های کمی مبتنی بر رویکردهای کوتاه مدت و مبتنی بر اقتصاد حمایت می کند. اما امروزه اغلب شکافی بین اطلاعات موجود و قابل دسترس و دانشی که باید برای مدیریت ریسک سیستماتیک استفاده شود وجود دارد.سه مشکل عمده در نحوه تعریف ارزش و برآوردهای هزینه در رویکرد مدیریت ریسک وجود دارد که شامل: عدم وجود شاخص‌های مناسب برای را اندازه گیری، استفاده از رویکردی کوتاه مدت برای برآورد و ارزش گذاری و در نظر نگرفتن تأثیرات آبشاری و یا فرامرزی خطرات است. این محدودیت‌ها مانع از توانایی درک، ارزیابی و عمل در مورد ریسک پیچیده و سیستمیک می‌شوند. مدیریت ریسک سیستماتیک مستلزم بکارگیری افراد با دانش‌های متنوع و تخصیص منابع مالی قابل توجه است. سرمایه گذاری برای توسعه پایدار مقرون به صرفه است، اما تنها در صورتی سرمایه گذاری امکان پذیر خواهد بود که دولت به عنوان یک کل و بخش خصوصی اهمیت آن را بپذیرند و در ایجاد تاب آوری سرمایه گذاری کنند.
«آروین برزنجی»؛ دانشجوی دکترای سلامت در بلایا و فوریتها دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی نیز در پایان این نشست افزود: بلایا اغلب به عنوان یک پدیدهی طبیعیِ اجتناب ناپذیر تلقی میشدند، اما در طول زمان، درک بلایا به شکل فزاینده و اساسی تغییر کرد و بیشتر از اینکه به عنوان پدیدهای صرفا طبیعی شاخته شوند، به عنوان پدیدهای پیچیده و دارای ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و روانی شناخته شده اند. می توان گفت بلایا نتیجه تعاملات پویا بین خطرات، آسیب پذیری‌های محلی از قبل موجود و مواجهه بوده که به شکل فزاینده ای تحت تاثیر انتخاب‌های انسانی هستند.
سکنی گزینی در مناطق مخاطره آمیز و عدم توجه به سابقه ی بلایا در محل اسکان، دستکاری‌های انسان در محیط زیست، تغییرات اقلیمی ناشی ازفعالیت‌های انسانی، جهانی شدن و وابستگی کشورها به یکدیگر، توسعه ی ناپایدار شهری و افزایش حاشیه نشینی و نابرابری‌های اجتماعی و اقتصادی و جنسیتی، از جمله عواما زمینه ساز بروز بلایا و افزایش میزان مرگ و افراد تحت تاثیر و نیز افزایش خسارت‌های اقتصادی خواهد شد.
پرداختن به علل ریشه ای بلایا و نقش انسان در بروز آن، می تواند عوامل زمینه ساز بروز آسیب پذیری و مواجهه خطر را کاهش دهد و به توسعه پایدار کمک می کند، زیرا که جلوگیری از ایجاد عوامل زمینه ساز آسیب‌پذیری و مواجهه در برابر بلایا، از طریق مقابله با محرک‌ها و علل ریشه‌ای خطر، از اهداف حاکمیت خطر بلایا می باشد. اما نکته قابل توجه برای بررسی علل ریشه ای، وجود و ثبت داده‌ها و اطلاعات مناسب در خصوص سوابق مربوط به بلایا، علل رخداد و عوامل زمینه ساز قبلی می باشد، که دولت‌ها باید در این خصوص سرمایه گذاری مناسب را انجام دهند.
