قند پارسی از زبان ادیبان جهان

جمهور پرس: زبان پارسی با آنکه از تازش بیگانگان آسیب دیده است، همچنان به راه پر فراز و نشیب خود در تاریخ ره سپرده است. از سده‌های سوم تا ششم و هفتم، نمونه‌های درخشانی از این زبان را دردست داریم. تاریخ‌نویس و زبانشناس، احمد کسروی درباره‌ی زبان پارسی می‌گوید:
«فارسی یکی از بهترین زبان‌هاست. در میان هفت یا هشت زبانی که من می‌شناسم و از هر کدام کم یا بیش آگاهی دارم فارسی شیرین‌تر و آسان‌تر از همه‌ی آن‌هاست. این سخن را ناسنجیده نمی‌گویم، و تعصب ایرانیگری را در آن دخالتی نیست. تا آنجا که من می‌دانم فارسی یگانه زبانی است که بی‌دستیاری دستور (صرف و نحو) یاد توان گرفت. در آذربایجان که این زبان را با درس خواندن یاد می‌گیرند و تا چند سال پیش دستوری درس داده نمی‌شد. ما با همه‌ی آسانی، آن زبان را یاد گرفته‌ایم؛ ولی چنین کاری با زبان دیگری نشدنی است …».
همچنین هارولد والتر بیلی، عضو انجمن واژه‌شناسی انگلستان: «زبان‌های هند و اروپایی (ایرانی و هندی و اروپایی) در سده‌های گوناگون، از چین تا جزیره‌های ایرلند به کار می‌رفته است. پس یک دانشجوی انگلیسی هم که بخواهد زبان مادری خود را نیک بیاموزد، باید از سنگ‌نبشته‌های فارسی باستان آگاهی به دست آورد.»
دکتر محمد معین، زبانشناس و فرهنگ‌نویس نامدار، چنین می‌گوید: «فارسی، یکی از بزرگترین زبان‌های ایرانی است که امروز بدان تکلم و کتابت می‌شود. در میان زبان‌های متعدد ایرانی، فارسی یگانه زبانی است که در قاره‌ی آسیا به مقام و نفوذی دست یافته است که هیچ یک از زبان‌های دیگر ایرانی بدان نرسیده. وسعت آن از شمال شرقی به آسیای میانه و از مغرب سراسر آسیای صغیر سرایت کرده بود و قرن‌ها زبان ادبی و درباری هندوستان فارسی بود. هم‌اکنون زبان رسمی دو کشور ایران و افغانستان (که پشتو نیز زبان دیگر آن است فارسی است و در کشورهای مجاور مانند پاکستان، هندوستان، عراق (عرب)، تاجیکستان و قفقازیه (آذربایجان شوروی) به زبان فارسی کمابیش تکلم و کتابت می‌شود. ادبیات فارسی و به ویژه اشعار (عشقی و عرفانی) آن در میان ادبیات جهانی رتبه‌ای شامخ دارد».
ریشه‌های زبان‌های ایرانی چه آریایی و چه زبان بومیان این سرزمین (مانند سومری و ایلامی) از آنجا که تاریخ فرهنگ و شهرنشینی کهن‌تری در برابر فرهنگ‌های دیگر دارند، کارکرد آن آشکار شده است. در سرآغاز، نگاهی گذرا به آن افکنده شد. در اینجا، گفته‌ی دو زبانشناس آورده می‌شود. محمدعلی لاریجانی، زبانشناس و فرهنگ‌نویس، می‌گوید: «امروز می‌بینیم ریشه‌ی هر لفظ فارسی در عربی موجود است. عرب هنوز ریشه‌شناسی نشده و چون بشود حیران خواهد گردید که می‌بیند ریشه‌ی الفاظش در زبان‌های آریایی موجود است».
«… ریشه‌ی الفاظ تمام زبان‌های آریایی (فرنگی، ایرانی و هندی) از زبان سنسکریت به دست می‌آید. وقتی که پای فرنگی‌ها به هند باز و زبان سنسکریت آموختند تعجب کردند که دیدند ریشه‌ی الفاظ زبان‌هایشان در آن موجود است… پس اروپایی‌ها از برکت سنسکریت علم ریشه‌شناسی را مرتب کردند. زبان سنسکریت فرزند بلاواسطه زبان ایل آریاست…»
صادق هدایت: «متاسفانه اغلب متخصصین زبانشناس اروپایی، لغاتی که سابقه‌ی چندین هزار ساله در ایران دارد به محض اینکه در یک سند پانصد سال قبل ملت کوچکی ببینند که سابقه‌ی درخشان ادبی و تاریخی نداشته و در زمان پیشین دست‌نشانده‌ی پادشاهان ایران بوده، بدون تردید فارسی بودن آن را انکار می‌کنند و این لغت را به آن ملت گمنام می‌دهند…».